การค้นพบและการส่งคืนโบราณวัตถุที่หายไปนานกว่า 50 ปีเป็นเหตุการณ์ที่สะเทือนใจและน่าภาคภูมิใจในเวลาเดียวกัน ข่าวล่าสุดจากพิพิธภัณฑ์ศิลปะ The Metropolitan Museum of Art (The MET) รัฐนิวยอร์ค สหรัฐฯ ได้ตัดสินใจส่งคืนโบราณวัตถุสองชิ้นสำคัญให้แก่ประเทศไทย หนึ่งในนั้นคือ โกลเด้นบอย (Golden Boy) ประติมากรรมสำริดอะไหล่ทองทั้งองค์ โบราณวัตถุเหล่านี้มาถึงสนามบินสุวรรณภูมิเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2567 การค้นพบว่าโกลเด้นบอยมีต้นกำเนิดจากหมู่บ้านยางโป่งสะเดา อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ ทำให้เกิดความตื่นเต้นและความสนใจในเรื่องราวของการค้นพบนี้
ดร.ทนงศักดิ์ หาญวงษ์ นักวิชาการอิสระด้านโบราณคดี ได้เล่าถึงการสืบค้นโบราณวัตถุนี้ว่าต้องใช้เวลานานกว่า 3 ปี ในการต่อจิ๊กซอว์ข้อมูลจากหนังสือ ขแมร์บอนด์ และ ขแมร์โกลด์ ที่เขียนโดยดักลาส แลตช์ฟอร์ด นายหน้าค้าโบราณวัตถุ ซึ่งได้ระบุชัดเจนว่าโกลเด้นบอยพบที่จังหวัดบุรีรัมย์ โดยมีคำว่า “ละหาน” และ “บ้านยาง” ในพิกัดข้อมูล เมื่อนำทีมสำรวจลงพื้นที่ก็พบกับครอบครัวที่เคยขุดพบโกลเด้นบอย และได้ยืนยันว่ามีการค้นพบโกลเด้นบอยในบริเวณปราสาทบ้านยางโป่งสะเดา
นางนิล อายุ 69 ปี ผู้ขุดพบโกลเด้นบอยได้เล่าเรื่องราวการค้นพบในปี 2517 ขณะที่กำลังขุดมันบริเวณนั้นกับสามี เมื่อพบเห็นท่อนขาดำคล้ำและขุดต่อจนพบพระพุทธรูปโกลเด้นบอย นางนิลได้นำพระพุทธรูปกลับมาที่บ้านและล้างทำความสะอาดจนเห็นแสงพุ่งออกมา นางนิลจึงได้นำไปประกาศขายในกรุงเทพฯ และได้ขายให้กับชาวต่างชาติในราคา 1,200,000 บาท อย่างไรก็ตาม นางนิลได้แสดงความเสียใจที่โกลเด้นบอยในปัจจุบันขาดเพชรประดับต่างๆ ที่เคยมีบนองค์โกลเด้นบอย
การส่งคืนโกลเด้นบอยทำให้ชาวบ้านในพื้นที่ต่างรู้สึกดีใจและภาคภูมิใจ ชาวบ้านต้องการให้มีการนำโกลเด้นบอยมาแสดงในพื้นที่เพื่อให้คนในท้องถิ่นได้เห็นและกราบไหว้เป็นสิริมงคล อย่างไรก็ตาม ชาวบ้านก็ยอมรับว่าการเก็บรักษาโกลเด้นบอยในหมู่บ้านอาจไม่ปลอดภัย เนื่องจากมูลค่าที่สูง จึงเห็นสมควรให้เก็บรักษาในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เพื่อให้คนไทยทุกคนได้เห็นและศึกษาต่อไป